Dự án nút giao thông trung tâm quận Long Biên phát sinh chênh lệch hơn một nghìn tỷ

(Xây dựng) – Mới đây, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra sự chênh lệch lên đến hơn một nghìn tỷ đồng giữa giá trị chi phí đầu tư thực tế với chi phí dự toán ban đầu tại dự án nút giao thông trung tâm quận Long Biên của Cty CP Him Lam.

Cầu vượt thông qua nút giao thông hướng Nguyễn Văn Linh - Đông Trù (Quốc lộ 5).

Dự án nút giao thông trung tâm quận Long Biên do Cty CP Him Lam thực hiện thông xe vào ngày 18/1/2016. Dự án được đánh giá là điểm quan trọng kết nối các trục đường quốc lộ với hệ thống giao thông cửa ngõ phía Bắc của TP Hà Nội. Cty CP Him Lam và Ban Quản lý dự án hạ tầng Tả Ngạn tiến hành ký hợp đồng BT với giá trị 2.379 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra sự chênh lênh lên đến hơn một nghìn tỷ đồng tại dự án này. Để có những thông tin xác thực nhất về vấn đề này, phóng viên Báo Xây dựng đã có cuộc làm việc với Cty CP Him Lam.

Theo đó, lý giải về sự chênh lệch này, đại diện Cty CP Him Lam cho biết: Trong quá trình thực hiện, dự án đã được điều chỉnh một số hạng mục nhằm tăng hiệu quả, rút ngắn thời gian thi công… Việc này đã tiết kiệm và giảm đi nhiều so với chi phí ban đầu. Cụ thể, một phần chi phí đền bù giải phóng mặt bằng được thực hiện bởi một số dự án khác, do vậy Cty CP Him Lam đã không thực hiện, không hoạch toán chi phí này và dự án, với giá trị giảm được 318 tỷ đồng.

Ngoài ra, tại thời điểm thiết kế thi công, do cầu vượt có thiết kế kết cấu mới nên nhiều đơn giá thi công không có trong đơn giá định mức mà Bộ Xây dựng ban hành, vì vậy tại thời điểm lập dự toán đơn vị tư vấn phải áp dụng đơn giá vận dụng để lập dự toán. Khi dự án được thực hiện, Bộ Xây dựng đã bổ sung đơn giá định mức theo loại kết cấu này vào quyết định công bố suất vốn đầu tư xây dựng công trình hằng năm. Do đó, đơn giá mới áp dụng giảm so với đơn giá tại thời điểm lập dự toán, khối lượng thi công thực tế giảm, do đó giá trị xây lắp giảm 444 tỷ đồng.

Không chỉ vậy, dự án đã hoàn thành trước tiến độ, do đó việc quản lý nguồn vốn thay đổi, kéo theo chi phí lãi vay giảm 150 tỷ đồng, chi phí dự phòng giảm 111 tỷ đồng, các chi phí khác giảm khoảng 40 tỷ đồng.

Có thể thấy, những chi phí trên đã làm giảm tổng giá trị chi phí đầu tư khoảng 1.079 tỷ đồng. Chính vì vậy, Cty CP Him Lam cần nhanh chóng tiến hành các thủ tục quyết toán theo đúng quy định, trở thành căn cứ để TP Hà Nội điều chỉnh giá trị hợp đồng BT và giao 567 ha đất đối ứng.

Dự án nút giao thông trung tâm quận Long Biên được UBND TP Hà Nội quyết định phê duyệt theo hình thức BT tại Quyết định số 7019/QĐ-UBND ngày 19/1/2013. Ngày 25/4/2014, UBND TP Hà Nội có Quyết định số 2261/QĐ-UBND về việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dưng án xây dựng nút giao thông trung tâm quận Long Biên. Đến ngày 15/6/2018, dự án được phê duyệt điều chỉnh theo Quyết định số 2955/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội.

Dự án cầu vượt nút giao thông trung tâm quận Long Biên được khởi công xây dựng ngày 6/5/2014, với quy mô xây dựng 1 cầu vượt 6 làn xe cơ giới. Tổng chiều dài cầu hơn 809m, tổng mức đầu tư khoảng 2.850 tỷ đồng. Nút giao thông xây dựng nút dạng đảo xuyến giao thông tự điều chỉnh để tổ chức cho các dòng xe rẽ trái theo các hướng và dòng xe thô sơ, bán kính đảo giao thông trung tâm là 40m; Bố trí các nhánh rẽ phải trực tiếp tách khỏi đảo xuyến với quy mô 02 làn cơ giới, 1 làn xe thô sơ, đảm bảo cho các luồng xe rẽ phải được thông suốt, không ảnh hưởng đến các luồng xe khác trong đảo xuyến; Tất cả các thành phần xe thô sơ được tổ chức giao thông theo đảo xuyến và các nhánh rẽ phải.

Một cây cầu vượt thông qua nút giao thông hướng Nguyễn Văn Linh - Đông Trù (Quốc lộ 5), đảo xuyến và các nhánh rẽ gồm: cầu vượt trực thông 06 làn xe cơ giới (03 làn xe/hướng) theo hướng Nguyễn Văn Linh - Đông Trù. Cầu vượt qua khu vực đảo xuyên, tuyến đường sắt Gia Lâm - Yên Viên và tuyến đường sắt vào kho xăng Đức Giang.

Có thể thấy, là một hình thức hợp đồng quan trọng trong phát triển hạ tầng, tuy nhiên các dự án BT hiện nay đang cho thấy nhiều sai phạm tồn tại làm thất thoát tài sản của Nhà nước.

Để khắc phục tình trạng trên, Nhà nước cần quy định chặt chẽ một số yếu tố trong phương án tài chính, bao gồm, quy định tỷ lệ vốn chủ sở hữu của chủ đầu tư, chi phí lãi vay nhằm đảm bảo quyền lợi cho Nhà nước cũng như chủ đầu tư; ban hành hướng dẫn cụ thể về thời điểm chủ đầu tư phải góp đủ số vốn tối thiểu theo cam kết của hợp đồng.

Ngoài ra, Nhà nước cũng cần có văn bản hướng dẫn cụ thể về xác định tỷ suất lợi nhuận của chủ đầu tư phù hợp với từng khu vực, đặc điểm dự án; đồng thời quy định cụ thể về chi phí biến động tỷ giá trong thời gian xây dựng trên cơ sở ràng buộc trách nhiệm của Nhà nước, chủ đầu tư liên quan đến tiến độ thực hiện dự án.

Tìm hiểu được biết, tính đến tháng 4, trên địa bàn Hà Nội có 111 dự án đã được chấp thuận chủ trương, đề xuất, phê duyệt đầu tư và chuẩn bị khởi công theo hình thức BT với tổng mức đầu tư dự kiến là hơn 300.000 tỷ đồng. Mặc dù số dự án là rất lớn, nhưng tính khả thi chưa cao, dẫn đến quá trình triển khai phải rà soát, sàng lọc nhiều lần, loại bỏ nhiều dự án. Trong số 111 dự án trên, đến năm 2018, mới chỉ có 20 dự án được triển khai và cơ bản hoàn thành 8 dự án.

Chỉ định thầu vẫn là vấn đề nổi lên trong thực hiện các dự án dạng này, khi 12 dự án với tổng mức đầu tư hơn 26.000 tỷ đồng thực hiện trong giai đoạn 2013-2017, chỉ có 1 dự án được đấu thầu là trạm xử lý nước thải khu vực Hồ Tây, còn lại là chỉ định thầu. Việc cho phép nhà đầu tư tự tổ chức lập và phê duyệt dự án, sau đó chính họ lại được chỉ định thực hiện dự án làm giảm tính cạnh tranh và gây khó khăn cho quản lý tổng mức đầu tư cũng như chất lượng công trình. Thực tế cho thấy, giá trị chỉ định thầu dự án chỉ giảm rất nhỏ so với tổng mức đầu tư dự kiến, trong khi đấu thầu có thể giảm đến 30-40%, thậm chí một nửa giá trị gói thầu.

Xung quanh dự án này, Báo điện tử Xây dựng sẽ tiếp tục làm rõ và thông tin.

Diệu Anh