Ai có thể kế nhiệm Thủ tướng Nhật Suga Yoshihide?

Ai có thể kế nhiệm Thủ tướng Nhật Suga Yoshihide?

Hồi tháng 8, cuộc đua giành vị trí lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền đã có bước ngoặt bất ngờ khi ông Suga tuyên bố sẽ rút lui, chỉ sau một năm làm thủ tướng. Người chiến thắng trong cuộc bầu cử lãnh đạo LDP vào ngày 29/9 tới đây chắc chắn sẽ trở thành người đứng đầu Chính phủ Nhật, do đảng đang chiếm đa số trong Hạ viện.

4 ứng viên thuộc đảng LDP đang cạnh tranh kế nhiệm Thủ tướng Suga. Ảnh: FT

Theo tạp chí Financial Times, trong bối cảnh khủng hoảng vì Covid-19 khiến đảng LDP đối mặt với mối đe dọa lớn nhất kể từ lần thua phe đối lập năm 2009, cuộc đua giành quyền kế nhiệm ông Suga sẽ là cuộc cạnh tranh kịch tính, khó dự đoán nhất trong 15 năm qua. Đây cũng là lần đầu tiên có tới 2 nữ ứng viên thủ tướng ở quốc gia chỉ có dưới 10% nghị sĩ là nữ.

Người kế nhiệm ông Suga sẽ đối mặt với nhiệm vụ to lớn là tái thiết nền kinh tế cũng như chèo lái đất nước vượt qua một loạt thách thức từ đại dịch, căng thẳng với Trung Quốc đến sự nóng lên toàn cầu.

Dưới đây là 4 gương mặt sáng giá cho vị trí này:

Kono Taro

Ông Kono Taro. Ảnh: Reuters

Nếu người đứng đầu LDP được lựa chọn theo hình thức bỏ phiếu phổ thông, ông Kono, Bộ trưởng phụ trách cải cách chính quyền và chính sách vắc xin, 58 tuổi nhiều khả năng sẽ giành chiến thắng. Các chính trị gia trẻ hơn trong đảng, do Bộ trưởng Môi trường Koizumi Shinjiro đứng đầu, đã bày tỏ ủng hộ ông Kono nhằm thổi luồng gió mới cho chính trường Nhật, vốn đang nằm dưới sự thống trị của các đảng viên kỳ cựu, đã ở độ tuổi 80.

Ông Kono từng theo học tại Trường Ngoại giao thuộc Đại học Georgetown (Mỹ), nói tiếng Anh lưu loát và sử dụng mạng xã hội thành thạo. Ông xuất thân trong một gia đình giàu truyền thống chính trị. Ông nội của ông Kono từng là Phó thủ tướng và cha từng giữ chức Chánh văn phòng nội các, người đưa ra lời xin lỗi mang tính bước ngoặt năm 1993 đối với những phụ nữ Hàn Quốc từng bị ép làm nô lệ tình dục thời Đế quốc Nhật chiếm đóng.

Bản thân ông Kono từng được bổ nhiệm làm Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng. Nổi tiếng với phong cách bộc trực, không hoa mỹ và nóng tính, chính khách này cho biết, ông rất muốn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua số hóa và sửa đổi chính sách năng lượng của Nhật nhằm đạt mức phát thải các-bon bằng 0 vào năm 2050.

Ông Kono đã nhận được sự ủng hộ của Bộ trưởng Tài chính Taro Aso, người đứng đầu một phe cánh gồm 53 thành viên trong đảng LDP, để ra tranh cử. Hiện vẫn chưa rõ ông có thể giành được bao nhiêu phiếu bầu từ các đồng nghiệp.

Kishida Fumio

Ông Kishida Fumio. Ảnh: Bloomberg

Với thành tích ấn tượng hồi còn giữ chức Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng, nhiều nghi sĩ LDP coi ông Kishida là một lựa chọn an toàn và dễ đoán để kế nhiệm Thủ tướng Suga, dù ông có tỉ lệ tín nhiệm của người dân thấp. Kể từ khi trở thành người đầu tiên tuyên bố ra tranh cử ghế lãnh đạo chính phủ, chính khách 64 tuổi này đã đưa ra phác thảo chi tiết về các chính sách liên quan đến đại dịch Covid-19, ngoại giao và kinh tế.

Tuyên bố gây chú ý nhất của ông Kishida là cam kết rời bỏ cách tiếp cận tân tự do về bãi bỏ quy định và cải cách cấu trúc, được các cựu Thủ tướng Koizumi Junichiro và Abe Shinzo thực hiện kể từ đầu những năm 2000. Ông Kishida cũng hứa sẽ giảm khoảng cách thu nhập ngày càng gia tăng sau đại dịch.

Dù cam kết theo đuổi các gói kích thích kinh tế liên quan tới virus corona cùng chính sách tiền tệ tích cực nhằm đánh bại nạn giảm phát, nhưng ông Kishida và phe cánh gồm 47 thành viên của mình trong LDP đã thúc đẩy kỷ luật tài chính. Ông Kishida được coi là đối thủ nặng ký với ông Kono, đặc biệt vì phe lớn nhất trong đảng cầm quyền, có liên hệ với cựu Thủ tướng Abe, đã thúc giục các thành viên bỏ phiếu cho ông hoặc ứng viên Takaichi Sanae.

Takaichi Sanae

Bà Takaichi Sanae. Ảnh: Reuters

Bà Takaichi, 60 tuổi hiện là cố vấn cho Ban Các vấn đề phụ nữ của LDP. Giới quan sát nhận định, chiến thắng bầu cử cho một trong những nữ chính khách nổi tiếng nhất ở Tokyo này sẽ gây tranh cãi cả trong và ngoài Nhật, vì quan điểm thẳng thắn của bà về an ninh quốc gia, cải cách hiến pháp cũng như việc bà thường xuyên đến thăm đền thờ chiến tranh Yasukuni.

Hầu hết các ứng viên đều chỉ ra sự cần thiết của việc Nhật tăng chi tiêu quốc phòng và làm sâu sắc hơn các mối quan hệ trong khu vực nhằm chống lại mối đe dọa từ Trung Quốc. Nhưng bà Takaichi, cựu bộ trưởng truyền thông, là người tích cực nhất trong việc tìm cách tăng cường khả năng quân sự của đất nước mặt trời mọc.

Bà đã cam kết cho triển khai chương trình kinh tế do cựu Thủ tướng Abe khởi xướng, bao gồm các biện pháp kích thích tài chính và tiền tệ tích cực cùng với các khoản đầu tư lớn hơn vào kiểm soát khủng hoảng. Nữ chính khách này cũng đề xuất tạm hoãn mục tiêu trở lại thặng dư cán cân cơ bản của Nhật vào năm 2025, để ưu tiên đạt mục tiêu lạm phát 2%.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, bà Takaichi khó có khả năng chiến thắng. Bất chấp sự hậu thuẫn đắc lực từ ông Abe, bà không thuộc phe nhóm nào trong đảng cầm quyền. Nhiều nghị sĩ LDP cũng lo ngại, quan điểm bảo thủ của bà về vai trò nam - nữ sẽ ảnh hưởng đến cơ hội của đảng trong một cuộc tổng tuyển cử.

Noda Seiko

Bà Noda Seiko. Ảnh: Bloomberg

Bà Noda, 61 tuổi, tham gia tranh cử vào phút chót vì phải chật vật mới giành đủ sự ủng hộ. Cựu Bộ trưởng Bình đẳng giới này là người ủng hộ nữ quyền, nổi tiếng khi sinh con trai khi bà đã 50 tuổi, thông qua thụ tinh trong ống nghiệm, sử dụng trứng do một người Mỹ hiến tặng.

Bà Noda đang đảm trách vai trò quyền Tổng thư ký LDP. Dù chưa công bố các chính sách kinh tế và đối ngoại của mình, nhưng bà cam kết xây dựng một đất nước đa dạng hơn và thân thiện hơn với những người yếu thế. Vào cuối những năm 1990, bà Noda đã trở thành bộ trưởng trẻ nhất trong thời kỳ hậu chiến của Nhật khi được bổ nhiệm làm lãnh đạo Bộ Bưu chính Viễn thông khi mới 37 tuổi.

Mặc dù từ lâu luôn khao khát trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật, nhưng bà có quá khứ gây tranh cãi và từng bị trục xuất khỏi đảng LDP một thời gian ngắn sau khi phản đối các cải cách bưu chính của cựu Thủ tướng Koizumi vào năm 2005.

Cơ hội thắng cử của bà Noda được tin là rất thấp do sự hẫu thuẫn chính trị yếu và việc bà không thuộc về một phe cánh nào. Tuy nhiên, việc nữ chính khách này ra tranh cử dự kiến sẽ khiến cuộc đua vào ghế lãnh đạo Chính phủ Nhật biến động hơn nữa cũng như gây chia rẽ các lá phiếu quan trọng.

Tuấn Anh