Xây trường học tốt hơn: 6 cách để giúp trẻ học.

Bạn có biết là 64 triệu trẻ em ở Châu Âu dành nhiều thời gian ở trường hơn bất cứ đâu khác ngoài nhà? Trẻ em ở châu Âu dành khoảng 200 ngày mỗi năm ở trường tiểu học. Với thông tin này, làm sao ta có thể thiết kế lớp học tốt hơn để tạo ra môi trường học tập tích cực cho trẻ? Câu hỏi này có lẽ quan trọng hơn bao giờ hết, vì đây sẽ là lần đầu tiên kể từ những năm 1970 mà ở châu Âu và Anh Quốc xuất hiện một sự bùng nổ trong lĩnh vực xây dựng và cải tạo trường học. Đây là một cơ hội rất lớn để lẫn kiến trúc sư và các nhà giáo dục nghĩ lại xem một cơ sở giáo dục nên như thế nào và làm sao để thiết kế một môi trường có ảnh hưởng tích cực hơn đến việc học hành.

Nghiên cứu mới

Một nghiên cứu gần đây bởi giáo sư Peter Barrett và đội ngũ chuyên gia thiết kế của ông  tại Đại học Salford, Anh Quốc, cho thấy chứng cứ rõ ràng rằng các trường tiểu học được thiết kế tốt tăng đáng kể kết quả học tập của trẻ em trong các môn đọc, viết, và toán.

Nghiên cứu đột phá của họ, dự án HEAD (Holistic Evidence and Design – Thiết kế và chứng cứ toàn diện), đã kết luận rằng các sự khác nhau về đặc điểm vật lí của các lớp học chiếm đến 16% của các biến trong quá trình học trong một năm của 3,766 học sinh trong dự án nghiên cứu. Hay đơn giản hơn, lớp học thiết kế càng tốt, trẻ em học càng tốt.

Những yếu tố chủ chốt

Dự án HEAD đã cho thấy một vài yếu tố thiết kế là nhân tốt then chốt trong việc cải thiện việc học tập trong lớp. Đó là:

- Ánh sáng tự nhiên

- Chất lượng không khí trong lớp

- Môi trường âm thanh

- Nhiệt độ

- Thiết kế của lớp học

- Các kích thích

Đây là lần đầu tiên mà bằng chứng rõ ràng về các ảnh hưởng đối với người sử dụng bởi các thiết kế không gian học được tách riêng trong tình huống thực tế. Trong quá khứ, các khía cạnh cụ thể như là chất lượng không khí đã được nghiên cứu, nhưng ảnh hưởng thực tế của nó đối với người thật trong không gian thật, cho đến giờ, chỉ dựa vào cảm tính.

Trong suốt ba năm, các nhà nghiên cứu của dự án HEAD đã thực hiện các khảo sát chi tiết ở 153 lớp học của 27 trường khác nhau và thu thập được các thống kê về hiệu suất của các học sinh học ở các không gian ấy.

Sự quan trọng của các yếu tố cảm giác

Bài nghiên cứu đã xem xét một lượng lớn các yếu tố cảm giác, giác quan, và dùng mô hình thống kê đột biến để cô lập các ảnh hưởng của việc thiết kế lớp học khỏi các yếu tố khác, chẳng hạn như các học sinh và giáo viên.

Những hướng dẫn sau, dựa trên nghiên cứu HEAD, đánh giá ba đặc tính vật lí chính của việc thiết kế trường học mà đã được nghiên cứu rằng có ảnh hưởng lớn đến việc học:

- Yếu tố tự nhiên: Ánh sáng, nhiệt độ và chất lượng không khí. Những yếu tố này chiếm phân nửa sự ảnh hưởng của thiết kế trường đến việc học

- Thiết kế lớp học: quyền sở hữu và độ linh hoạt, chiếm một phần tư của ảnh hưởng đến quá trình học

- Sự kích thích: Độ phức tạp và màu sắc, cũng chiếm phần tư tầm ảnh hưởng đến quá trình học

Theo ghi chú của các nhà nghiên cứu, “Bất ngờ rằng, các yếu tố liên quan đến toàn trường (vd: kích thước, đường giao thông, các cơ sở vật chất chuyên môn, nơi vui chơi) có vẻ như không quan trọng tí nào bằng độ quan trọng của thiết kế từng lớp học riêng biệt. Thông điệp ở đây là, trước hơn hết, mỗi lớp học phải được thiết kế tốt.”

Dưới đây bạn sẽ tìm thấy các hướng dẫn thực tế để áp dụng các nghiên cứu của HEAD vào dự án cơ sở giáo dục tiếp theo của mình. Khi đọc các hướng dẫn này, tại sao không suy nghĩ làm sao để các nguyên tắc thiết kế này có thể được áp dụng vào các loại công trình khác – để tạo ra các cơ sở chữa bệnh tốt hơn, nơi làm việc tốt hơn, không gian sống tốt hơn,…

1. Ánh sáng tự nhiên

Ai cũng biết thuốc chữa cho “trầm cảm mùa đông” là một kì nghỉ đến vùng khí hậu ấm hơn, nắng hơn, với bãi cát trắng và biển xanh mát. Khả năng tiếp thêm sinh lực của ánh sáng tự nhiên cũng có thể đươc cảm thấy ở quy mô nhỏ hơn, trong nhiều môi trường khác nhau, từ nhà đến văn phòng đến công trình công cộng, trường học và đại học. Cho nên chẳng có gì bất ngờ, khi mà nghiên cứu về ảnh hưởng của thiết kế cơ sở giáo dục đào tạo đến kết quả học tập của học sinh, một trong những yếu tố quan trọng là ánh sáng.

Ánh sáng tự nhiên cải thiện khả năng học tập

1. Học sinh học trong môi trường nhiều ánh sáng tự nhiên hơn học: 20% nhanh hơn trong môn Toán / 26% nhanh hơn trong môn đọc.

2. Học sinh học trong lớp có giếng trời thiết kế tốt cải thiện: 19-20% nhanh hơn so với không có giếng trời.

3. Học sinh học ở lớp có cửa sổ mở được học 7-8% nhanh hơn so với học sinh ở lớp cứa sổ cứng.

Các cách cải thiện ánh sáng tự nhiên trong lớp học

1. Đảm bảo ánh sáng mặt trời là nguồn sáng chủ đạo cho phần lớn các giờ ban ngày trong năm khi thiết kế trường và lớp học

2. Lựa chọn các hệ thống che nắng sao cho có thể đảm bảo chất lượng ánh sáng tự nhiên và duy trì được các hướng nhìn ra ngoài.

3. Tập trung vào các không gian được sử dụng nhiều nhất của trường – đầu tư vào các giải pháp ánh sáng tự nhiên ở nơi có học sinh – và cho phép một vài vị trí tối hơn một ít trong lớp, nếu cần thiết.

4. Áp dụng các giải pháp kiến trúc thành công về ánh sáng tự nhiên vào thiết kế tổng thể của trường, các giải pháp này kết hợp thuận lợi của của sổ ở cả trên mặt tiền và trên mái.

Cách thiết kế với ánh sáng ban ngày

2. Chất lượng không khí trong nhà.

Chất lượng không khí trong nhà kém không chỉ giảm thiểu đáng kể sự tập trung của học sinh và quá trình học tập chung, mà còn ảnh có thể dẫn đến việc nghỉ học vì bệnh tật. Việc thông gió hiệu quả cho nên rất quan trọng cho việc thiết kế lớp học lành mạnh để giúp học sinh phát triển.

Các cách cải thiện chất lượng không khí trong lớp học

1. Mở cửa sổ để thông thoáng trong giờ học. Phần lớn các trường ở châu Âu được thiết kế để thông gió tự nhiên.

2. Các giải pháp thông gió tự nhiên sáng tạo, vd: hệ thống thông gió có điều khiển, nó có thể duy trì lượng CO2 trong mức khuyến khích.

3. Các hệ thống thông gió cơ học có thể đảm bảo chất lượng không khí mà không ảnh hưởng đến sự thoải mái về nhiệt độ trong các tháng lạnh

4. Các giải pháp lai tạp có thể kết hợp lợi ích của thông gió tự nhiên và nhân tạo.

3. Môi trường âm thanh.

Một nhiệm vụ quan trọng của vỏ công trình là để bảo vệ không gian bên trong khỏi tiếng ồn bên ngoài. Sự cách âm là một yếu tố quan trọng của công trình, bởi vì tiếng ồn bên ngoài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, thái độ, và khả năng học tập. Nhận thức của ta rất quan trọng trong việc xác định xem đó là âm thanh (tích cực) hay tiếng ồn. Các tiếng ồn ngoài mong muốn tạo cảm giác khó chịu, và trong trường hợp nghiêm trong thì thậm chí là nguy hiểm. Cảm nhận âm thanh thoải mái và không bị ảnh hưởng bởi các tiếng ồn nền là rất thiết yếu trong việc cho phép sự giao tiếp trong lớp học và đảm bảo học sinh có thể tập trung.

4. Nhiệt độ

Cũng giống như tô cháo trong truyện cổ tích về Goldilocks và ba chú gấu, nhiệt độ trong lớp học không nên quá nóng hay quá lạnh, mà vừa đủ.

Các cách cải thiện nhiệt độ trong lớp học

1. Dùng các giải pháp chống nắng và thông gió tự nhiên vào mùa hè để tránh nhiệt độ trong lớp quá cao, có thể dẫn đến giảm thiểu khả năng học

2. Lựa chọn các giải pháp thông gió cơ học tiết kiệm nhiên liệu cùng với lại việc sử dụng thông gió tự nhiên có hệ thống để đạt được quá trình làm mát tiết kiệm năng lượng.

3. Thiết kế cửa sổ ở mặt đứng và trên mái để cho phép thông gió hiệu quả ở khắp không gian.

4. Áp dụng các giải pháp che nắng hiệu quả trong thiết kế bằng cách liên kết chất lượng không khí, nhiệt độ không khí, hướng nhìn, và ánh sáng tự nhiên một cách hợp lí.

5. Thiết kế lớp học

Lớp học thiết kế tốt có thể tăng khả năng học của học sinh thêm 16% trong một năm. Quyền sở hữu và độ linh hoạt chiếm một phần tư trong sự ảnh hưởng này, nên hãy xem xét các yếu tố quan trọng về việc thiết kế lớp học sau.

Đây là một hình minh họa một lớp học với một vài đặc điểm tốt về tính linh hoạt, dựa trên báo cáo về lớp học thông minh. Lớp học này có các không gian học được xác định rõ ràng, không gian chuyển tiếp gắn liền, hình dáng tối ưu với nơi dạy – đứng lớp – của giáo viên khá gần so với chỗ ngồi xa nhất của học sinh cùng với lại nhiều diện tích tường lớn cho việc trình bày.

6. Sự kích thích

Mặc dù sự kích thích, màu sắc và độ phức tạp về mặt thị giác là rất quan trọng trong việc tạo môi trường học sôi động trong lớp, thế nào là cân bằng giữa quá nhiều kích thích và quá ít kích thích?