Khánh Hòa: Hàng trăm quyết định thu hồi đất được ban hành theo kiểu “chạy luật”

Dự án có diện tích sử dụng đất lên tới gần 174 ha, trong khi UBND tỉnh Khánh Hòa chưa từng ra quyết định thu hồi đất cho dự án, thì UBND thị xã Ninh Hòa đã ban hành hàng loạt quyết định thu hồi đất của hàng trăm hộ dân. Điều đáng nói, trước khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực vào ngày 1/7/2014. Ngày 30/6/2014, UBND thị xã Ninh Hòa đã ký hàng trăm quyết định thu hồi đất của người dân, giúp doanh nghiệp “chạy luật”.

Dự án Khu du lịch Dốc Lết - Phương Mai đã được mua đi bán lại đến người thứ 3.

Những dấu hiệu…bất thường

Sau nhiều năm “ngâm” dự án, bất ngờ trong những tháng hè 2019, chủ đầu tư Khu du lịch Dốc Lết - Phương Mai cấp tập dựng văn phòng và cho máy ủi san lấp mặt bất chấp nhà cửa, ruộng vườn của người dân chưa được đền bù, GPMB.

Trước đó, tháng 8/2003, UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành Quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết Khu du lịch Dốc Lết - Phương Mai với tổng diện tích gần 174 ha đất thuộc xã Ninh Hải, huyện Ninh Hòa (nay là phường Ninh Hải, thị xã Ninh Hòa). Ngày 13/8/2003, Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa đã có Tờ trình 1243/XD-QH đề nghị tỉnh phê duyệt; 13 ngày sau, UBND tỉnh Khánh Hòa đã ra Quyết định số 2688/QĐ-UB về việc phê duyệt dự án. Như vậy, chỉ trong một thời gian ngắn, dự án đã được UBND tỉnh Khánh Hòa phê duyệt.

Thế nhưng trái với “tốc độ” phê duyệt dự án, tốc độ triển khai của chủ đầu tư lại là bất động. Nhiều dấu hiệu nghi ngờ năng lực đầu tư kém, chỉ xin dự án để “xí đất”, bán lại kiếm lời đã bộc lộ ngay từ những năm đầu dự án. Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện Dự án Dốc Lết - Phương Mai đã được mua đi bán lại đến lần thứ 3. Xác nhận điều này với phóng viên, ông Trần Hải - Chủ tịch UBND phường Ninh Hải, thị xã Ninh Hòa xác nhận: "Như thông tin chúng tôi nắm được thì đến nay, dự án này đã được bán lại cho chủ đầu tư thứ 3. Tuy nhiên, việc thay đổi như thế nào địa phương không được báo cáo, chỉ khi họ đến làm việc thì chúng tôi mới biết".

Theo như người dân phường Ninh Hải thì sau một thời gian dài chủ đầu tư bỏ hoang dự án thì chủ đầu tư đã tìm được mối nên cấp tập san lấp để làm đẹp mặt bằng và tiếp tục sang tay… Có mặt tại khu đất của dự án, phóng viên đã chứng kiến những bức tường tôn được dựng vội vã, khu văn phòng của một Dự án đã tồn tại 16 năm cũng vừa được xây dựng, máy xúc thì hối hả san gạt mặt bằng bất chấp nhà dân, ruộng vườn… chưa được GPMB.

Quyết định thu hồi đất theo kiểu “chạy” Luật

Ông Nguyễn Ngọc Trung (thôn Đông Hải, phường Ninh Hải) cho biết: “Từ khi có quyết định thu hồi đất đến nay, giá đất đã thay đổi gấp 100 lần, vậy mà họ vẫn đền bù cho chúng tôi 18.000 đồng/m2. Dự án kéo dài 16 năm đã đẩy người dân chúng tôi vào hoàn cảnh vô cùng khó khăn, sống trên đất đai của cha ông mà như đi ở nhờ, cơ cực”.

Dự án khu du lịch Dốc Lết - Phương Mai để treo gần 20 năm khiến người dân có đất nằm trong khu dự án khốn đốn.

Trường hợp gia đình bà Nguyễn Thị Hạnh (thôn Đông Cát, Ninh Hải) là chủ sử dụng 28.643 m2 đất trong diện bị thu hồi của Dự án Dốc Lết - Phương Mai cũng kiên quyết không nhận tiền đền bù, bà Hạnh cho biết: “Ngày 28/8/2017, tôi nhận được một lúc 2 quyết định của UBND thị xã Ninh Hòa, một quyết định thu hồi đất đề ngày 30/6/2014, một quyết định phê duyệt kinh phí bồi thường đề ngày 20/1/2015. Việc làm này của UBND thị xã đã xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình tôi. Tại sao gần 3 năm sau khi ký các quyết định, chính quyền mới thông báo cho gia đình tôi?”.

Điều đáng nói là trường hợp bị thu hồi đất đúng 1 ngày trước khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực (ngày 1/7/2014) như gia đình bà Hạnh không phải là ngoại lệ.

Theo thừa nhận của ông Bùi Minh Tâm – Giám đốc điều hành của Cty CP Phương Mai: “Dự án Khu du lịch Dốc Lết – Phương Mai được thực hiện theo Luật Đất đai 2003, UBND thị xã Ninh Hòa phê duyệt 10 đợt phương án ngày 30/6/2014”.

Theo tìm hiểu của phóng viên thì 10 đợt phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ và tái định cư “chạy luật” của UBND thị xã Ninh Hòa có tổng diện tích đất thu hồi là 106,6 ha; trong đó có 237 hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất với tổng diện tích 70 ha…

Trước câu hỏi của phóng viên, có hay không việc giúp doanh nghiệp “chạy luật” khi UBND thị xã ký hàng trăm quyết định thu hồi đất vào ngày cuối cùng của Luật Đất đai 2003, bởi Luật Đất đai 2013 không cho phép chính quyền đứng ra thu hồi đất cho dự án kinh doanh của doanh nghiệp? Ông Trần Văn Minh – Chủ tịch UBND thị xã Ninh Hòa đã trả lời: “UBND thị xã làm theo chỉ đạo của tỉnh”.(?!)

Hàng loạt các quyết định trái luật

Lần theo những căn cứ pháp lý trong các quyết định thu hồi đất của UBND thị xã Ninh Hòa từ 30/6/2014 đến những quyết định mới nhất vào tháng 6/2019, điều phóng viên vô cùng ngạc nhiên là tính pháp lý của dự án. Theo đó Dự án khu du lịch Dốc Lết - Phương Mai chỉ nổi lên 2 văn bản là Quyết định số 2688/QĐ-UBND ngày 26/8/2003 của UBND tỉnh Khánh Hòa về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết Khu du lịch Dốc Lết - Phương Mai và Quyết định số 2504/QĐ-UBND ngày 28/9/2010 của UBND tỉnh Khánh Hòa về phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000 Khu du lịch Dốc Lết - Phương Mai.

Theo LS.Nguyễn Anh Tuấn (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết: Theo quy định của Luật Đất đai 2003 và Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 “Quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư”, sau khi Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng 1/2000 và quy hoạch 1/500 của dự án, Chủ tịch UBND cấp tỉnh ra quyết định thu hồi đất cho toàn bộ dự án… Lúc đó, Chủ tịch UBND cấp huyện có trách nhiệm thành lập Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư và ra quyết định thu hồi đất đối với các hộ gia đình và cá nhân.

Trước câu hỏi của phóng viên, tại sao trong khi UBND tỉnh chưa có quyết định thu hồi đất cho Dự án Dốc Lết - Phương Mai, UBND thị xã đã ra hàng trăm quyết định thu hồi đất của các hộ dân? Ông Trần Văn Minh – Chủ tịch UBND thị xã Ninh Hòa không trả lời là có hay không quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh mà cho rằng: “Thẩm quyền của UBND tỉnh là thu hồi đất của các cơ quan, tổ chức, UBND thị xã có thẩm quyền thu hồi đất của các hộ dân”.

Trong khi đó, ông Đỗ Công Kiết – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Phát triển quỹ đất thị xã Ninh Hòa khẳng định: “Đến giờ vẫn chưa có quyết định thu hồi đất cho dự án Dốc Lết - Phương Mai của UBND tỉnh Khánh Hòa”.

Một điều cả ông Trần Văn Minh và ông Đỗ Công Kiết cùng khẳng định: Là việc thu hồi đất của dân là theo chỉ đạo của tỉnh. Theo tìm hiểu của phóng viên, sau khi Ban Quản lý (BQL) Khu kinh tế Vân Phong cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho Cty CP Phương Mai làm chủ đầu tư Dự án Khu du lịch Dốc Lết -Phương Mai (Giấy chứng nhận ngày 6/10/2011, quy mô sử dụng đất 162 ha, tổng vốn đầu tư 4.072 tỷ đồng), ngày 7/10/2011 ông Nguyễn Trọng Hòa – Trưởng ban BQL Khu kinh tế đã ký ngay Công văn số 791/KKT-GPMB về việc thực hiện công tác GPMB và đề xuất UBND tỉnh Khánh Hòa “giao UBND thị xã Ninh Hòa tổ chức thực hiện công tác GPMB Khu du lịch Dốc Lết - Phương Mai”.

Chỉ 9 ngày sau, ngày 19/10/2011 UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản gửi BQL Khu kinh tế Văn Phong, UBND thị xã Ninh Hòa và Cty CP Phương Mai, nêu ý kiến của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Sơn Hải: “Đồng ý với đề xuất của BQL Khu kinh tế Vân Phong tại Công văn số 791/KKT-GPMB ngày 7/10/2011”. Như vậy chỉ với một động tác, hàng trăm hộ dân ở thị xã Ninh Hòa đã bị thu hồi đất một cách trái pháp luật.

Theo ông Đỗ Công Kiết – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Phát triển quỹ đất thị xã Ninh Hòa, hiện nay Dự án Dốc Lết - Phương Mai còn còn 55,7 ha đất phải thu hồi và UBND tỉnh Khánh Hòa cho phép Cty CP Phương Mai tiếp tục thực hiện dự án theo hình thức Nhà nước thu hồi đất.

Dù UBND tỉnh chưa ban hành Quyết định thu hồi đất, nhưng UBND thị xã Ninh Hoà lại ra Quyết định thu hồi đất của dân theo kiểu “đón đầu” và tự ý điều chỉnh diện tích đất trên “bìa đỏ” của dân khi họ chưa được nhận tiền đền bù cũng như Quyết định thu hồi đất.

Trong khi đó, theo Nghị định 01/2017/NĐ-CP ngày 6/1/2017 của Chính phủ “sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết Luật Đất đai” có hiệu lực từ ngày 3/3/2017 quy định: “Đối với dự án đầu tư thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành nhưng không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 mà đã lựa chọn chủ đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư trước ngày 1/7/2014, phù hợp với kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì UBND cấp tỉnh tổng hợp vào danh mục dự án cần thu hồi đất để trình HĐND thông qua trước khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định thu hồi đất”.

Chính điều này đã khiến UBND thị xã Ninh Hòa “thấy còn vướng mắc, chưa đảm bảo tính pháp lý” nếu tiếp tục đứng ra thu hồi đất của dân. Ông Trần Văn Minh – Chủ tịch UBND thị xã Ninh Hòa cho biết: UBND thị xã đã có văn bản báo cáo về vướng mắc này và UBND tỉnh đã có Công văn chỉ đạo UBND thị xã tiếp tục thu hồi đất của dân.