Đường sắt tốc độ cao Bắc Nam: Cần có sự đồng thuận cao

Phó thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT cần tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi để tạo sự đồng thuận cao đối với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

Việc xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có vai trò quan trọng nên cần có sự đồng thuận cao.

Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại cuộc họp về phương án nghiên cứu đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Theo Phó Thủ tướng, hành lang Bắc - Nam kết nối hai trung tâm kinh tế, chính trị lớn Hà Nội và TP.HCM, đi qua 20 tỉnh/thành phố (chiếm 61% GDP cả nước), có ý nghĩa đặc biệt quan trọng...

Trong những năm qua, các phương thức vận tải trên hành lang Bắc - Nam chưa được khai thác và kết nối một cách cân đối, đồng bộ dẫn đến chi phí vận tải tăng cao, báo động về tình trạng ô nhiễm môi trường và gia tăng tai nạn giao thông...

Bên cạnh đó, dự báo nhu cầu vận tải cho thấy trong tương lai năng lực vận tải trên hành lang Bắc - Nam sẽ thiếu hụt lớn nếu chỉ đầu tư vào vận tải đường bộ, hàng không và đường biển theo quy hoạch. Để phân bố lại nhu cầu vận tải trên toàn tuyến và bù đắp năng lực thiếu hụt nêu trên cần có một phương thức vận tải mới với độ an toàn tin cậy cao, sức chuyên chở hành khách lớn, tốc độ nhanh,thân thiện với môi trường… Do vậy, việc nghiên cứu đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam là hết sức cần thiết.

Theo đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Hội đồng thẩm định Nhà nước xem xét kỹ lưỡng về sự cần thiết đầu tư, hiệu quả kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh. Đồng thời, làm rõ khả năng cân đối nguồn lực đầu tư dự án trong giai đoạn 2021 - 2030.

Đặc biệt là cân nhắc nhu cầu vốn đầu tư cho các dự án giao thông lớn (như đường bộ cao tốc, hệ thống cảng hàng không, nâng cấp tuyến đường sắt hiện có và các hạ tầng giao thông khác) hoặc đề xuất đầu tư dự án giai đoạn sau năm 2030 để cân đối nguồn vốn đầu tư phát triển theo từng giai đoạn cho phù hợp. Báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét để báo cáo các cấp thẩm quyền theo quy định.

Ngoài ra, Bộ GTVT cần tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi từ các chuyên gia, các nhà khoa học, các tổ chức xã hội - nghề nghiệp và người dân, thu thập thêm kinh nghiệm các nước đã và đang phát triển đường sắt tốc độ cao để có đủ cơ sở hoàn thiện dự án và tạo sự đồng thuận cao đối với việc đầu tư dự án theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Trước đó, Bộ GTVT có Tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Theo đó, dự án có tổng chiều dài dự án khoảng 1.559 km chạy dọc hành lang Bắc - Nam, đi qua 20 tỉnh, với điểm đầu ga Hà Nội, điểm cuối là ga Thủ Thiêm. Trong đó, có 60% chiều dài tuyến đi trên cao, 10% đi ngầm và 30% đi trên nền đất. Đoàn tàu được lựa chọn theo công nghệ động lực phân tán (EMU), tín hiệu điều khiển qua tuyến.

Dự kiến tổng mức đầu tư 58,71 tỉ USD (1,3 triệu tỉ đồng). Trong đó, giai đoạn một có tổng mức đầu tư 24,71 tỉ USD, giai đoạn hai 34 tỉ USD.

Dự án được phân chia theo hai giai đoạn. Giai đoạn 1 (2020 – 2032), nghiên cứu đầu tư xây dựng đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP.HCM. Giai đoạn 2 dự (kiến từ 2032 – 2050) đầu tư xây dựng đoạn Vinh - Nha Trang, trong đó đoạn Vinh - Đà Nẵng hoàn thành năm 2040, đoạn Đà Nẵng - Nha Trang hoàn thành năm 2050.

Về nguồn vốn, báo cáo nghiên cứu đề xuất Nhà nước đầu tư khoảng 80%, vốn tư nhân khoảng 20% tổng mức đầu tư (trong đó tư nhân sẽ mua sắm đoàn tàu và một số thiết bị; chịu trách nhiệm vận hành khai thác, duy tu bảo dưỡng và trả phí thuê hạ tầng). Bộ GTVT cho biết, theo phân tích của đơn vị tư vấn tỷ lệ này mang lại tính khả thi về hiệu quả tài chính.

Sau khi hoàn thành dự án, thời gian chạy tàu từ Hà Nội - TP.HCM là 5 giờ 20 phút nếu không dừng ở một số ga và 6 giờ 55 phút nếu dừng ở tất cả các ga.