Đại biểu Quốc hội nói gì về dự án cao tốc Hà Nội-Hải Phòng lo 'vỡ nợ'?

Đại biểu Quốc hội lo việc không trả được các khoản nợ vay nước ngoài đến hạn mà Chính phủ bảo lãnh cho VDB vay vốn và cho VIDIFI vay lại sẽ ảnh hưởng đến các cam kết của Chính phủ.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Vietnam+)

Có đại biểu Quốc hội đồng tình việc dành hơn 4.000 tỷ đồng để trả nợ chi phí giải phóng mặt bằng cho dự án cao tốc Hà Nội-Hải Phòng. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, nên dành sự ưu tiên cho dự án gia cố hệ thống đê xung yếu, xử lý sạt lở bờ sông, bờ biển, phòng, tránh, khắc phục hậu quả thiên tai,...

Ảnh hưởng cam kết với nhà tài trợ nước ngoài?

Bàn ở hội trường sáng 3/6 về phân bổ, sử dụng nguồn dự phòng Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020, Đại biểu Quốc hội Bùi Thanh Tùng, đoàn Hải Phòng nêu lên vấn đề, với dự án đường ôtô cao tốc Hà Nội–Hải Phòng, sau hơn 3 năm đưa vào khai thác được đánh giá là động lực phát triển kinh tế xã hội vùng Bắc Bộ.

Theo ông, hiện lưu lượng xe đi trên tuyến cao tốc này lên tới hơn 35.000 lượt xe mỗi ngày, chiếm hơn 45% tổng lưu lượng trên tuyến Hà Nội – Hải Phòng và Quốc lộ 5.

Tuy nhiên, ông thông tin, từ khi triển khai dự án tới nay đã 10 năm nhưng các khoản Nhà nước cam kết hoàn trả cho nhà đầu tư vẫn chưa được thực hiện. Trong khi ấy, Tổng công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) trước đó đã phải vay 4.069 tỷ đồng từ Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) để chuyển toàn bộ cho các địa phương thực hiện giải phóng mặt bằng từ năm 2008-2010. Trong số này, số tiền chuyển cho Hà Nội 882 tỷ đồng, Hưng Yên 788 tỷ đồng, Hải Dương 992 tỷ đồng và Hải Phòng là 1.397 tỷ đồng

Từ đó, vị đai biểu này nêu lên, tiền lãi phát sinh do các khoản hỗ trợ chưa được cấp đã lên đến trên 800 tỷ đồng. Ngoài ra, VIDIFI vẫn phải vay với lãi suất 10%/năm cho các khoản chưa được cấp nên nếu tiếp tục chậm sẽ dẫn đến phá vỡ phương án tài chính của dự án.

Việc không trả được các khoản nợ vay nước ngoài đến hạn (Chính phủ bảo lãnh cho VDB vay vốn và cho VIDIFI vay lại) ảnh hưởng đến các cam kết của Chính phủ đối với các nhà tài trợ vốn nước ngoài, ảnh hưởng đến uy tín, môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Theo ông, Chính phủ cũng đã có tờ trình đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định cho phép bố trí 4.069 tỷ đồng từ khoản 10.000 tỷ đồng điều chỉnh giảm nguồn các dự án quan trọng quốc gia cho dự án cao tốc Hà Nội-Hải Phòng.

Tuy nhiên, ông băn khoăn bởi Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội trước đó đã bày tỏ chưa đồng thuận với phương án bố trí trên.

Qua đó, vị đại biểu của Hải Phòng đề nghị Quốc hội cân đối ngân sách với tỷ lệ phù hợp để bố trí cho dự án tháo gỡ khó khăn.

Ý kiến trên được đại biểu Bùi Văn Xuyền, đoàn Thái Bình và đại biểu Trần Hoàng Ngân, đoàn Thành phố Hồ Chí Minh tỏ ra đồng tình. Các vị này cũng cho rằng nếu để tình trạng trên kéo dài, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn khi tiền lãi phát sinh đã lên tới 800 tỷ đồng.

Thắt lưng buộc bụng, nợ vẫn chục nghìn tỷ đồng

Có ý kiến khác, đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ, đoàn Bạc Liêu bày tỏ không đồng tình với tỷ lệ bố trí vốn như trên.

Ông dẫn báo cáo Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai thì nhu cầu cho phòng chống thiên tai hiện là 16.000 tỷ đồng trong đó các yếu tố cấp bách là 8.000 tỷ đồng.

Vị đại biểu không phủ nhận việc trả nợ cho dự án cao tốc cũng là vấn đề khẩn cấp nhưng theo ông, cần bố trí 8.000 tỷ đồng cho công tác xử lý phòng, tránh, khắc phục hậu quả thiên tai. Số tiền còn lại, khoảng 2.000 tỷ đồng có thể dành cho dự án cao tốc Hà Nội-Hải Phòng.

Đại biểu Giàng Thị Bình, đoàn Lào Cai cũng nêu vấn đề tương tự. Theo bà, việc ưu tiên nên tập trung cho các dự án liên quan tới sản xuất, đời sống người dân và giảm tỷ lệ để giải quyết các dự án về giao thông.

Giải trình những ý kiến trên, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu lên, ngành giao thông thời gian qua đã được dành nhiều tiền để trả nợ nhưng hiện vẫn còn tồn nợ tới hơn 20.000 tỷ đồng. Việc này theo ông phải giải quyết trong nhiệm kỳ tới và thậm chí là cả sau đó vì trước đó, nhiều khoản đã phải dừng, hoãn.

"Nhu cầu thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản là lớn dù nhiệm kỳ qua, ta đã thắt lưng buộc bụng. Vì thế như nhiều thông tin trước đó có nêu, vì sao nhiệm kỳ vừa rồi không có công trình nào khởi công mới," Bộ trưởng nói.

Riêng về đề xuất hơn 4.000 tỷ đồng cho dự án cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, việc trên chậm ngày nào sẽ ảnh hưởng tới doanh nghiệp ngày đó.

Tuy nhiên, theo ông, nếu Quốc hội thấy tỷ lệ cho trả nợ dự án này là quá cao thì "chúng tôi hoàn toàn chấp hành ý kiến Quốc hội và sẽ xem xét, rà soát, giảm bớt tỷ trọng."/.