Sau thông báo chính thức của chính quyền TP Đà Nẵng cho tạm dừng triển khai dự án dự án bất động sản (BĐS) và bến du thuyền Đà Nẵng do Cty CP đầu tư Quốc Cường Gia Lai làm chủ đầu tư. Sáng ngày 07/5, UBMTTQ Việt Nam TP Đà Nẵng đã tổ chức một Hội thảo phản biện liên quan để cho các nhà khoa học, các chuyên gia có ý kiến phản biện có hay không sự ảnh hưởng của dự án đối với sông Hàn.
Đối với dự án BĐS và bến du thuyền Marina Complex thì KTS Phan Đức Hải - Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Đà Nẵng cho rằng: “Tốt nhất nên dừng lại để xây dựng một tầm nhìn mới có thể đạt được qua một đồ án quy hoạch tổng thể mà trong đó chính quyền cân bằng giữa lợi ích chính đáng của người dân và nhà đầu tư”.
Về góc độ quy hoạch đô thị, KTS Phan Đức Hải - Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Đà Nẵng đã có ý kiến phản biện đối với dự án này. Theo KTS Phan Đức Hải, sau 20 năm trước “sức nóng” của đô thị hóa và “dải lụa sông Hàn” đã bị chèn ép bởi nhiều dự án phân khúc manh mún trong quy hoạch ngắn hạn. Qua nhiều giai đoạn chỉnh sửa và xây dựng thì đã lấn sông lấn biển rất nhiều chẳng riêng dự án này.
Vậy tại sao việc này lại bị dư luận phản ứng mạnh đến như vậy? Có thể lý giải qua 2 nguyên nhân sau: Đây là khu vực tiếp tục làm thu hẹp lòng sông thêm 60-100m. Hình dáng tam giác của bờ kè gây ức chế về thị giác tạo cảnh quan dòng sông xấu đi. Việc phản ứng của người dân có lẽ vì cảnh quan ven sông, một không gian công cộng duy nhất còn lại đang bị tư hữu hóa và xây dựng các biệt thự và chung cư cao cấp.
Đối với vấn đề quy hoạch dự án, KTS Phan Đức Hải cho rằng: “Quy hoạch đã sai ngay từ khi định hướng, cho nên mọi việc biện minh cho việc 4 lần điều chỉnh quy hoạch là đã tốt hơn rồi. Đó là ngụy biện cho quyết định sai ngay từ ban đầu. Giá như ban đầu tuyến kè sông đường Lê Văn Duyệt lùi sâu vào, không nên lấn sông như hiện nay. Phần đất nên trả lại cho cộng đồng làm công viên ven sông, xây dựng bến du thuyền đúng chức năng của nó có tốt hơn không?”.
Đồng thời theo KTS Hải thì: “Thành phố văn minh hiện đại thân thiện môi trường thì cớ gì một mảnh đất ven sông này mà cũng phát triển đô thị, làm như vậy chỉ thấy lợi trước mắt, chúng ta đang đánh cắp không gian của tương lai con cháu chúng ta. Bản thân thành phố đang thiếu nhiều không gian cây xanh nên việc xây dựng bờ đông sồn Hàn là cơ hội tăng mảng xanh tăng không gian công cộng, tạo không gian giao tiếp và hưởng thụ mặt nước cho người dân.
Còn bến du thuyền thường thì có các hạng mục nhà chờ (nhà ga), vườn hoa, bãi đỗ xe, quảng trường, công trình dịch vụ thương mại, khách sạn, đường đi dạo ven sông… tất cả chỉ phục vụ mục đích công cộng.
Có lẽ ngay khi lập nhiệm vụ quy hoạch đã thể hiện rõ điều này thì đâu xảy ra cơ sự này. Nếu bến du thuyền hoạt động tốt du thuyền nhiều, du khách đông thì một ít đất này có lẽ không đủ phục vụ, đến lúc này còn nhiều vấn đề cần phải giải quyết”.
Mặc khác trong tương lai không xa, thành phố cần cây cầu qua sông tại khu vực này thì sẽ còn rất nhiều biến động nữa, rất mong chính quyền cần xem xét rộng hơn bao quát hơn vì sự phát triến thành phố hiện tại và cho tương lai.
Liên quan đến vấn đề dự án xây dựng ảnh hưởng đến dòng chảy của sông Hàn, KTS Phan Đức Hải cho rằng: “Dẫu biết các dự án khi xây dựng đều phải đúng quy trình tuân thủ các quy định pháp luật, có báo cáo đánh giá tác động môi trường và được phê duyệt 2 lần. Tuy nhiên việc Sở Xây dựng khẳng định dự án BĐS và bến du thuyền không ảnh hưởng đến dòng chảy sông Hàn đặc biệt là trong mùa mưa lũ theo chúng tôi là chưa thỏa đáng.
Nên biết sông Hàn là con sông chưa bao giờ ngập lụt, phía cửa sông ban đầu chỉ rộng 700m qua quá trình xây dựng đã thu hẹp còn 500m thì không thể nói là không bị tác động. Khi dòng chảy bị thu hẹp, thì vào mùa mưa lũ, lượng nước cực lớn đổ xuống từ thượng lưu sẽ gây hiện tượng chảy tràn, xói lở, ngập úng cục bộ 2 bờ sông (Tác hại này nhiều chuyên gia cũng đã phân tích).
Cho nên cần phải giám định lại các báo cáo đánh giá tác động môi trường của các dự án ven sông, có nghiên cứu tổng thể trong một lưu vực lớn lồng ghép với những yếu tố cực đoan của biến đổi khí hậu và nước biển dâng để trả lời một cách khách quan về tác động của dòng chảy, thoát lũ của sông Hàn cho người dân được biết.
Việc lấn sông, xây kè thì đã rồi, dư luận xã hội có phản ứng nhiều nhất vẫn là không gian công cộng. Theo chúng tôi không nên xây dựng các công trình như dự kiến. Tốt nhất nên dừng lại để xây dựng một tầm nhìn mới có thể đạt được qua một đồ án quy hoạch tổng thể mà trong đó chính quyền cân bằng giữa lợi ích chính đáng của người dân và nhà đầu tư”.
Cảnh quan sông biển là nơi phản chiếu rõ nhất hình ảnh quyền lực thành phố. Nếu dải đất này bị tư hữu hóa hoàn toàn hoặc bị chia cắt bởi nhiều dự án tách biệt thì quyền lực của đồng tiền và sự thiển cận đã lên ngôi.
Dự án BĐS và bến du thuyền Marina Complex vừa làm thu hẹp lòng sông thêm 60-100m, vừa mang hình dáng tam giác của bờ kè gây ức chế về thị giác tạo cảnh quan dòng sông xấu đi.
Nếu bờ sông, biển hình thành dải công viên, kết nối các điểm du lịch và khu thương mại tầm cỡ, là điểm đến của người dân, du khách trong và ngoài nước thì hệ thống chính trị tự chứng tỏ thẩm quyền, các nhà đầu tư cho thấy tầm nhìn tâm huyết cho thành phố. Lúc đó người dân sẽ hiểu được rằng họ chưa bị lãng quên trong công cuộc xây dựng phát triển thành phố.
Dẫu biết rằng sẽ tốn kém thời gian, tiền bạc và uy tín. Nhưng nếu chính quyền thành phố và nhà đầu tư tháo gỡ từng bước dự án, cụ thể hóa bằng những giai đoạn trước mắt và trung hạn, biến khu vực ven sông thành công viên cảnh quan kết hợp du lịch thì cảnh quan sông Hàn trở thành một điểm đến hấp dẫn.