Chạy nước rút di dời nhà ven kênh rạch

TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2020 cơ bản hoàn tất công tác giải tỏa, di dời 20.000 căn nhà trên và ven kênh, rạch và tổ chức lại cuộc sống dân cư tốt hơn. Tuy nhiên hơn 2/3 thời gian (2016-2020) TP mới bồi thường và di dời 1.860 căn, đạt tỷ lệ 9,3%. Làm thế nào để đẩy nhanh tiến độ khi chỉ còn chưa đầy 2 năm?

Một con rạch tại quận 7, TPHCM - Ảnh: H.Hùng

Rắc rối các thủ tục

Theo Sở Xây dựng TPHCM, trong tổng số 53 dự án di dời nhà trên, ven kênh rạch thực hiện bằng vốn ngân sách, có 33/53 dự án đã xác định ranh, 20/53 dự án trên địa bàn quận 7, 8, Bình Thạnh, Tân Bình, Bình Tân và Gò Vấp chưa cắm mốc, xác định ranh mép bờ cao và hành lang bảo vệ kênh rạch.

Việc chậm trễ này dẫn đến không xác định được phạm vi ảnh hưởng, ranh giải tỏa, từ đó không xác định được số hộ di dời, tổng mức đầu tư bồi thường để làm cơ sở đề xuất chủ trương đầu tư công. Ngoài ra, trong tổng số 33/53 dự án đã xác định ranh, có 25 dự án đã có chủ trương đầu tư công, 6 dự án tại quận 8, Gò Vấp chưa được HĐND TP thông qua chủ trương đầu tư công; 2 dự án đã được thông qua chủ trương đầu tư công nhưng do thời gian thực hiện kéo dài, tổng mức đầu tư đã vượt so với tổng mức đầu tư đã được thông qua. 8 dự án này không được ghi vốn chuẩn bị đầu tư, không đủ điều kiện được phê duyệt dự án bồi thường.

Để đẩy nhanh tiến độ dự án 4 tuyến kênh đang thực hiện dở dang, Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP chấp thuận điều chỉnh nguồn vốn từ Ngân hàng Thế giới sang vốn ngân sách, để Ban bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) quận 12, Bình Tân và Gò Vấp tiếp tục thực hiện. Đối với 5 tuyến kênh chưa triển khai (rạch Chín Xiềng; rạch Ông Tổng và nhánh 3 rạch Ông Tổng; rạch Ông Bầu; rạch Cầu Cụt; rạch Bà Miêng đi qua địa bàn quận Gò Vấp), trên cơ sở dữ liệu, ranh hướng tuyến đã được nghiên cứu, sở kiến nghị UBND TP chấp thuận tách 5 tuyến kênh rạch để lập dự án riêng, giao UBND quận Gò Vấp tổ chức lập và trình thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư công, trình HĐND TP thông qua tại kỳ họp giữa năm 2019.

Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP chỉ đạo Sở Giao thông-Vận tải (GTVT) chủ trì, hướng dẫn UBND các quận 7, 8, Bình Thạnh, Tân Bình, Bình Tân, Gò Vấp hoàn tất việc xác định ranh mép bờ cao và hành lang bảo vệ kênh rạch; sớm phê duyệt ranh thực hiện dự án rạch Xuyên Tâm trên địa bàn quận Bình Thạnh và Gò Vấp. UBND các quận 7, 8, Bình Thạnh, Tân Bình, Bình Tân, Gò Vấp hoàn tất việc xác định ranh 16 dự án kênh rạch và trình Sở GTVT phê duyệt ranh mép bờ cao, hành lang bảo vệ kênh rạch. Đồng thời phối hợp Sở Tài nguyên - Môi trường, GTVT tổ chức cắm mốc, bàn giao ranh mốc ngoài thực địa, làm cơ sở xác định tổng vốn bồi thường và trình phê duyệt chủ trương đầu tư công.

Khó khăn bố trí vốn

Với quy mô bồi thường GPMB dự án chỉnh trang đô thị bờ Nam kênh Đôi như hiện nay, sẽ khó kêu gọi các nhà đầu tư thực hiện dự án.

Để thực hiện việc xác định ranh dự án, trình phê duyệt chủ trương đầu tư công, lập và trình duyệt dự án bồi thường và phương án bồi thường, TP phải đảm bảo ghi vốn chuẩn bị đầu tư, giúp các quận huyện tổ chức thực hiện đo vẽ, khảo sát hiện trạng, kiểm đếm, điều tra xã hội học...

Công tác này thời gian qua chủ yếu các quận, huyện tạm ứng kinh phí để thực hiện. Theo kế hoạch đến năm 2019 đã được thông qua, đối với 20 dự án chưa xác định ranh (mục 1.1) và 8 dự án chưa có chủ trương đầu tư công đều chưa được ghi vốn cho công tác chuẩn bị đầu tư trong năm 2019.

Nhằm giải quyết các vướng mắc trên, Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP giao Sở Kế hoạch - Đầu tư phối hợp Sở Tài nguyên - Môi trường hướng dẫn tạm thời cho UBND quận huyện lập dự toán chuẩn bị đầu tư; đồng thời kiến nghị Bộ Kế hoạch - Đầu tư cho phép 28 dự án (20 dự án chưa xác định ranh và 8 dự án chưa có chủ trương đầu tư công) được tạm ứng vốn chuẩn bị đầu tư, để triển khai các bước điều tra, khảo sát, xác định ranh, lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư và lập dự án bồi thường. Theo kế hoạch vốn năm 2019, có 13 dự án đang lập dự án bồi thường không được bố trí kế hoạch vốn khởi công mới vào đợt 1-2019.

Ngoài ra, 3 dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch trên địa bàn quận 4, dù đã được UBND quận đăng ký nhu cầu vốn từ tháng 9-2018, nhưng chưa được ghi vốn khởi công mới trong kỳ giao kế hoạch vốn đợt 1-2019. Trên tinh thần chỉ đạo đổi mới cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo điều hành thực hiện các chương trình đột phá của TP, Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP cho phép 16 dự án trên được ghi vốn khởi công mới tại kỳ giao kế hoạch vốn đầu tư công của năm 2019, ngay sau khi dự án bồi thường được phê duyệt.