Bình Định: Khu Kinh tế Nhơn Hội ưu tiên phát triển du lịch, dịch vụ, đô thị trước công nghiệp

Ngày 14/3, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phan Thị Mỹ Linh đã chủ trì hội nghị thẩm định đồ án Điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng (QHCXD) Khu Kinh tế (KKT) Nhơn Hội, tỉnh Bình Định đến năm 2040. Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Hồ Quốc Dũng tham dự hội nghị.

Thứ trưởng Phan Thị Mỹ Linh ủng hộ KKT Nhơn Hội thay đổi thứ tự ưu tiên phát triển du lịch, dịch vụ, đô thị trước công nghiệp, cảng biển

Mở rộng KKT Nhơn Hội thêm 2.308ha

KKT Nhơn Hội được thành lập theo Quyết định 141/2005/QĐ-TTg, ngày 14/6/2005. Theo đó, KKT Nhơn Hội có quy mô khoảng 12.000 ha, nằm trên bán đảo Phương Mai. QHCXD KKT Nhơn Hội đến năm 2020 được phê duyệt cùng ngày, tại Quyết định 142/2005/QĐ-TTg.

Sau 13 năm thực hiện, QHCXD KKT Nhơn Hội đã cơ bản hoàn thành vai trò định hướng kiến thiết cho KKT. Việc đầu tư xây dựng hạ tầng khung tại bán đảo Phương Mai đã cơ bản hoàn thành, tạo ra sức hút nhất định đối với đầu tư phát triển KKT.

Cũng trong 13 năm qua, nhiều biến đổi về kinh tế - xã hội, nhận thức, cơ sở pháp lý đã tạo ra một bối cảnh hoàn toàn mới mẻ đối với khu vực. Đơn cử, trước đó, KKT Nhơn Hội được định hướng phát triển lọc hóa dầu và các ngành công nghiệp phụ trợ. Cảng Nhơn Hội là cảng chuyên dụng, phục vụ trực tiếp cơ sở công nghiệp, dịch vụ có quy mô lớn. Tuy nhiên, năm 2015, chủ trương phát triển dự án tổ hợp lọc hóa dầu Nhơn Hội không còn tính khả thi và chính thức được loại ra khỏi danh mục đầu tư dự án chủ yếu của ngành Dầu khí.

Thay vì nôn nóng phát triển công nghiệp, bán đảo Phương Mai từ đây được nhìn nhận như bức bình phong của TP Quy Nhơn và vùng phụ cận, là một bộ phận cấu thành cấu trúc đầm phá tự nhiên Thị Nại. Việc phát triển không gian xây dựng tại bán đảo cần đặc biệt quan tâm đến bối cảnh môi trường tự nhiên.

Tiếp đó, năm 2016, tại Quyết định 53/2016/QĐ-TTg về bổ sung quy chế hoạt động của KKT Nhơn Hội, KCN, đô thị và dịch vụ Becamex – Bình Định được sáp nhập vào KKT Nhơn Hội, nâng tổng diện tích của KKT từ 12.000 ban đầu, lên hơn 14.308ha.

Sự mở rộng này là tiền đề mới, khiến KKT Nhơn Hội có tầm ảnh hưởng lên sự phát triển toàn vùng lớn hơn nhiều so với trước. KKT hiện hữu và khu vực mở rộng sẽ trở thành một cặp tăng trưởng năng động, đối xứng, tương hỗ nhau qua tâm điểm là TP Quy Nhơn.

Chính bởi những yếu tố nói trên, việc điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng KKT Nhơn Hội đến năm 2040 là cần thiết. Tháng 10/2018, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh tổng thể QHC xây dựng KKT Nhơn Hội. Sau 5 tháng triển khai, đến nay, đồ án điều chỉnh tổng thể QHCXD KKT Nhơn Hội đã cơ bản hoàn thành.

Thay đổi thứ tự ưu tiên trong định hướng phát triển

Theo đồ án điều chỉnh QHCXD, KKT Nhơn Hội có tổng diện tích 14.308ha, gồm KKT hiện hữu nằm trên bán đảo Phương Mai, thuộc địa bàn phường Hải Cảng, các xã Nhơn Hội, Nhơn Lý, Nhơn Hải (TP Quy Nhơn), các xã Cát Tiến, Cát Hải, Cát Chánh (thuộc huyện Phù Cát) và khu mở rộng là KCN, đô thị, dịch vụ Becamex – Đình Định thuộc xã Cát Vinh, huyện Vân Canh.

Về tính chất, điều chỉnh QHCXD KKT đã thay đổi thứ tự ưu tiên so với QHCXD năm 2005. Theo đó, KKT Nhơn Hội có tính chất là KKT đa ngành, đa lĩnh vực, với trọng tâm phát triển là du lịch, dịch vụ, đô thị, công nghiệp, cảng biển và kinh tế biển truyền thống.

Toàn cảnh Hội đồng thẩm định đồ án Điều chỉnh tổng thể QHCXD KKT Nhơn Hội, tỉnh Bình Định đến năm 2040

KKT là cực tăng trưởng đối trọng, liên kết chặt chẽ và toàn diện với sự phát triển chung của TP Quy Nhơn và vùng phụ cận; là một trong những hạt nhân trung tâm phát triển lớn của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, đầu mối giao thông, giao thương, giao lưu quốc tế quan trọng của miền Trung, Tây Nguyên; Là khu vực phát triển hài hòa các mục tiêu kinh tế, văn hóa, môi trường và an ninh quốc phòng…

Quy mô dân số đến năm 2030 khoảng 120 – 140 nghìn người; đến năm 2040 khoảng 200 – 250 nghìn người. Về sử dụng đất đai, đến năm 2030, dự báo đất xây dựng KKT khoảng 7.700 – 8.000 ha; đến năm 2040 khoảng 9.100 – 9.500ha.

Về định hướng phát triển không gian, KKT Nhơn Hội có cơ cấu kinh tế và không gian phát triển của một thành phố dịch vụ, lấy sự phát triển của công nghiệp, cảng biển, du lịch, đô thị làm cơ sở phát triển kinh tế dịch vụ.

KKT Nhơn Hội gồm 8 phân khu chức năng. Phân khu 1, KĐT dịch vụ, du lịch Tân Thanh – Vĩnh Hội phát triển các khu dịch vụ, du lịch, nghỉ dưỡng, gắp với phát triển sân golf.

Phân khu 2, KĐT cửa ngõ Cát Tiến phát triển KĐT, khu du lịch. Phân khu 3, KĐT du lịch Nhơn Hội phát triển các KĐT, khu du lịch, giáo dục và đào tạo. Phân khu 4, KCN đô thị Nhơn Hội phát triển KCN Nhơn Hội gắn với phát triển KĐT, khu du lịch nghỉ dưỡng ven biển. Phân khu 5, KĐT du lịch Phương Mai, phát triển các khu du lịch nghỉ dưỡng ven biển. Phân khu 6, khu bảo tồn đầm Thị Nại, bảo tồn gắn với phát triển du lịch Cồn Chim. Phân khu 7, KCN đô thị Becamex phát triển công nghiệp gắn với phát triển các KĐT. Phân khu 8, KĐTM Becamex, quy mô dân số khoảng 31,3 nghìn người, diện tích tự nhiên khoảng 694ha.

Điều chỉnh một số khu chức năng trong KKT

Về tổ chức các khu chức năng trong KKT, so với QHCXD năm 2005, đồ án điều chỉnh tổng thể QHCXD KKT Nhơn Hội cập nhật một số nội dung. Theo đó, khu phi thuế quan điều chỉnh thành KĐT du lịch vịnh Mai Hương, với tính chất là trung tâm đầu não KKT, trung tâm sáng tạo 4.0, trung tâm đô thị gắn với cảng biển (logistics).

Đồ án điều chỉnh giảm quy mô diện tích cảng Nhơn Hội xuống còn khoảng 100ha; giảm các chức năng không cần thiết như cảng phi thuế quan, cảng thuế quan, nhà máy đóng tàu, khu hậu cần cảng và bến tàu; giảm đất công nghiệp tại khu C KCN Nhơn Hội và điều chỉnh thành KĐT du lịch, dịch vụ; giảm đất công nghiệp A KCN Nhơn Hội và điều chỉnh thành KĐT du lịch vịnh Mai Hương.

Đồ án đồng thời cập nhật các khu du lịch và điều chỉnh quy mô để phù hợp với thực tế hiện nay, với các khu du lịch đã và đang hình thành; nghiên cứu mới một số nội dung như phát triển mới quỹ đất dọc theo tuyến đường tỉnh lộ 639 ven đầm Thị Nại để phát triển đô thị, du lịch dịch vụ; phát triển khu du lịch nghỉ dưỡng ven bán đảo Phương Mai; phát triển năng lượng tái tạo trên núi ở bán đảo Phương Mai; phát triển KĐT Becamex quy mô khoảng 1.200 ha và phát triển khu dân cư mới để hỗ trợ nhà ở cho công nhân làm việc tại KCN; phát triển KCN, đô thị và dịch vụ Becamex – Bình Định...

Ưu tiên phát triển công nghiệp thân thiện môi trường

Tại Hội nghị thẩm định, các thành viên hội đồng đánh giá cao sự khẩn trương của tỉnh Bình Định và tư vấn trong việc triển khai đồ án. Hồ sơ đồ án được thực hiện phù hợp với quy định hiện hành. Nội dung đồ án bám sát nhiệm vụ QHCXD được duyệt. Đồ án cũng đã lấy ý kiến đóng góp và giải trình các ý kiến đóng góp của 8 Bộ, ngành.

Tuy nhiên, các thành viên hội đồng cũng đề nghị đồ án làm rõ nội dung kế thừa QHCXD năm 2005 và các nội dung điều chỉnh. Giữa thuyết minh và bảng biểu, bản vẽ, đồ án phải thống nhất. Việc đánh giá hiện trạng sử dụng đất phải bảo đảm tính chính xác. Đồ án cần làm rõ nội dung chuyển đổi diện tích đất lâm nghiệp sang đất du lịch, dịch vụ vì việc chuyển đổi mục địch sử dụng đất rất khó, yêu cầu khắt khe…

Đánh giá cao sức hấp dẫn, hiếm có của cảnh quan thiên nhiên khu vực KKT, các thành viên hội đồng thẩm định cho rằng không nên khai thác triệt để yếu tố công nghiệp mà phải chú trọng khai thác bền vững cảnh quan ven biển, cảnh quan sinh thái đầm Thị Nại, cảnh quan núi rừng, góp phần quan trọng trong việc tạo đặc trưng cảnh quan KKT Nhơn Hội và TP Quy Nhơn nói chung…

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Hồ Quốc Dũng khẳng định: “Bình Định ưu tiên đầu tư vào KKT Nhơn Hội các dự án công nghiệp thân thiện với môi trường”.

Tiếp thu các ý kiến đóng góp của Hội đồng thẩm định, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Hồ Quốc Dũng cho biết: “Bình Định đã và đang chú trọng đầu tư hạ tầng khung cho khu vực, tạo tiền đề cho KKT phát triển trong tương lai. Rút kinh nghiệm của các địa phương khác, Bình Định ưu tiên đầu tư vào KKT những ngành công nghiệp nhẹ, công nghiệp sạch, thân thiện với môi trường; chú trọng bảo tồn, khai thác thiên nhiên bền vững”.

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Phan Thị Mỹ Linh bày tỏ sự ủng hộ với sự thay đổi thứ tự ưu tiên phát triển du lịch, dịch vụ, đô thị trước công nghiệp, cảng biển trong đồ án QHCXD KKT Nhơn Hội. Sự thay đổi này quyết định tính chất, quan điểm và chiến lược phát triển KKT.

Thứ trưởng đề nghị đồ án cần đánh giá hệ thống hạ tầng được quy hoạch từ năm 2005 đáp ứng như thế nào trước sự thay đổi thứ tự ưu tiên phát triển nói trên và làm rõ hơn các nội dung cần bổ sung.

Đồ án cũng cần đánh giá tác động của đồ án quy hoạch chuyên ngành như quy hoạch sử dụng đất, du lịch... đến hiện trạng phát triển KKT; làm rõ lý do, cơ sở pháp lý, nguyên tắc chuyển đổi từ đất lâm nghiệp sang đất dịch vụ, đô thị.

Tư vấn làm rõ hơn nội dung 8 phân khu phát triển và 4 vùng phát triển không gian, đồng thời đề xuất các nguyên tắc quản lý phát triển theo quy hoạch và hướng dẫn thiết kế đô thị cho các khu vực trọng điểm.

Đồ án đã xác định rõ ưu tiên phát triển công nghiệp trong KKT là công nghiệp nhẹ, công nghiệp không khói nhưng chưa xác định rõ là các loại hình công nghiệp nào. Đồ án cần làm rõ hơn các định hướng phát triển lớn, làm cở sở triển khai các đồ án cấp dưới trong tương lai.

Sau cùng, Thứ tưởng đề nghị tỉnh Bình Định chỉ đạo tư vấn thống nhất nội dung thuyết minh và bản vẽ, hoàn thiện hồ sơ đồ án và tờ trình đúng theo quy định. Khi đủ điều kiện, Bộ Xây dựng sẽ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đồ án.